Zgodnie z definicją stawem kolanowym nazywamy staw o charakterystyce zawiasowo zmodyfikowanej. W praktyce oznacza to, że w tym obszarze łączy się kość udowa oraz piszczelowa i są to główne elementy stawu kolanowego świadczące nota bene o jego newralgiczności. Staw kolanowy współtworzy, choć nie jest jego głównym elementem trzeszczka zwana potocznie rzepką. Staw kolanowy dzięki swej złożonej budowie jest największym stawem ciała człowieka.
Jak już wiemy – istotę budowy stawu kolanowego tworzy kość udowa wespół z piszczelową, zaś budowę główną uzupełnia współtworząca rzepka. Do pozostałych elementów znajdujących się w tym kompleksie zaliczamy również powierzchnie stawowe. Kluczową pozostaje główka stawu, którą to tworzą charakterystyczne kłykcie kości udowej oraz kłykcie kości piszczelowej – lekko wklęsłe przyjmujące postać panewki. Kłykcie kości udowej na dolnej powierzchni pozostają płaskie i z tej racji doskonale przylegają do kości piszczelowej, co gwarantuje stabilizację stawu w pozycji wyprostowanej.
Kolejnym istotnym elementem stawu jest torebka stawowa, która również składa się z dwóch warstw. Zaliczamy do nich zewnętrzną błonę włóknistą oraz wewnętrzną błonę maziową. Pomiędzy tymi warstwami ulokowane jest tzw. ciało tłuszczowe podrzepkowe. Odpowiedzialne jest ono za wypełnianie przestrzeni wolnych, które powstają w trakcie wykonywania ruchów. W stawie kolanowym występują także łąkotki. Dzielimy je na dwa rodzaje :
- łąkotka przyśrodkowa (dłuższa i szersza od bocznej, swym kształtem przypomina literę C)
- łąkotka boczna (krótsza i nieco bardziej zakrzywiona, swym kształtem przypomina pierścień)
W składzie układu więzłowego znajdują się ponadto następujące elementy – więzadło poboczne piszczelowe, więzadło poboczne strzałkowe, więzadło rzepki, troczki rzepki, więzadło podkolanowe skośne, więzadło podkolanowe łukowate, więzadło krzyżowe przednie, więzadło krzyżowe tylne, więzadło poprzeczne kolana, więzadło łąkotkowo-udowe przednie oraz więzadło łąkotkowo-udowe tylne. O ile więzadła są ściśle związane z mechanizmem poruszania stawem kolanowym, o tyle należy wyróżnić także jego struktury stabilizujące. I stabilizację odpowiedzialne są poszczególne struktury – kompleks przyśrodkowy, boczny i centralny. W poszczególnych kompleksach obecne są pasma, więzadła oraz mięśnie różniące się ze względu na rolę jaką odgrywają oraz skonkretyzowany obszar w jakim są ulokowane. Jednym z ważniejszych elementów w owych strukturach jest paradoksalnie więzadło krzyżowe przednie usytuowane w kompleksie stabilizującym – centralnym. To właśnie ono jest często kontuzjowane u sportowców, którzy później wymagają odpowiednich zabiegów rehabilitacyjnych i fizjoterapii. O rolę więzadła w stabilizacji zapytaliśmy eksperta – Tomasza Wiktorowskiego.
„Więzadło przednie krzyżowe jest pokryte błoną maziową oraz okryte błoną włóknistą. Z tej racji znajduje się na zewnątrz jamy stawowej. Tym samym charakteryzuje się budową dwupęczkową przy czym pęczki nie są zależnie przyczepione do kości udowej i piszczelowej. Skomplikowana budowa oraz istotna rola w stawie sprawia, że więzadło krzyżowe przednie jest popularną kontuzją pośród sportowców – zwłaszcza piłkarzy…”
Polecamy: Kawa – Czas na herbatę